Người khác sẽ đưa ra đánh giá về học vấn, trí tuệ, gia cảnh, và tình cách chỉ dựa vào âm thanh giọng nói của bạn và thứ ngôn ngữ bạn dùng để thể hiện bản thân.
Để trở thành một người tốt hơn, giao tiếp tốt cũng là một nhiệm vụ không nên bỏ qua. Cách bạn nói đóng một vai trò rất lớn trong cách bạn xuất hiện trước người khác cũng như tác động tiềm năng của bạn đối với họ. Những người khác sẽ đánh giá học vấn, trí thông minh, hoàn cảnh gia đình và tính cách của bạn chỉ dựa trên giọng nói và ngôn ngữ bạn sử dụng để thể hiện bản thân.
Ăn nói nhã nhặn lịch sự bao gồm rất nhiều đặc điểm:
- Cấu trúc câu đúng chuẩn
- Phát âm rõ ràng
- Giàu và đa dạng vốn từ
- Nói rõ ràng (không lầm bầm)
- Tốc độ, âm sắc, âm điệu tốt (không quá to, quá nhanh, hoặc đơn điệu, ngang phè)
- Nói lưu loát – từ ngữ dễ dàng đến với bạn
- Có khả năng giải thích dễ hiểu
- Nói thẳng vào trọng tâm và hiểu những gì bạn đang nói
- Lịch sự và quan tâm đến nhu cầu của người nghe
- Hạn chế sử dụng từ lấp và ngôn ngữ sáo rỗng
Chúng tôi mong là sẽ bàn qua hết tất cả đặc điểm trên, nhưng hôm nay ta sẽ tập trung vào ý cuối trong danh sách: loại bỏ từ lấp – cụ thể là những ờm và ờ – trong lời nói của bạn.
Ờmmmm…
Từ lấp là gì? Từ lấp bao gồm những ngôn ngữ sáo rỗng, không liên quan chen vào các câu nói của bạn mà không thêm bất kỳ ý nghĩa gì cả. Giống như năng lượng rỗng vậy – nó ở đó, nhưng không nuôi dưỡng gì cả. Ví dụ của từ lấp bao gồm những từ và cụm từ như “Ý tôi là”, “đại loại thế”, “bạn biết đấy”, “thực ra thì” và tất nhiên có cả “giống như là”.
Nhưng từ lấp nổi tiếng nhất – loại được chú ý và ghét bỏ nhiều nhất – là “ờ” và “ờm”. Rất rất nhiều, ờm và ờ cũng tương đương với “virus ngôn từ” làm tắc nghẽn ngôn ngữ của những người thiếu văn minh và thiếu học thức. Rất nhiều chuyên gia diễn thuyết trước đám đông khuyên rằng ta nên cố gắng loại bỏ những từ ngữ phiền nhiễu này ra khỏi câu nói của mình.
Sự thật là gần như tất cả mọi người đều sử dụng “quãng nghỉ được lấp đầy” trong lời nói của mình, nếu bạn nghĩ mình không như thế, đó là vì người nói (và trong nhiều trường hợp là cả người nghe) không giỏi nghe ra được chúng. Nhưng nếu bạn ghi âm mình cả ngày, bạn sẽ nhận ra mình rải rác những ờm và ờ trong các cuộc trò chuyện nhiều như thế nào. Đó là một phần rất tự nhiên trong lời nói con người và đã hiện diện ngay từ thuở sơ khai (dù mang nhiều hình thái khác nhau tùy vào ngôn ngữ – ví dụ trong tiếng Tây Ban Nha là “eh”). Trong cuộc trò chuyện thân thiện, chỉ cần từ lấp của bạn không quá dư thừa hoặc rối rắm, người khác có xu hướng lọc chúng ra và không chú ý đến chúng. Ngoài ra, trái ngược với quan niệm phổ biến, từ lấp không cản trở người nghe hiểu ý bạn, trên thực tế, chúng có thể giúp người nghe hiểu ý bạn, ra hiệu cho người nghe biết rằng bạn vừa nói nhầm và đang định sửa lại hoặc muốn họ chú ý đến điều bạn sắp nói tiếp theo.
Điều này không có nghĩa là bạn không thể kiểm soát ums và ehs hoặc bạn phải sử dụng chúng một cách bừa bãi. Ngược lại, nó không phải là về đúng hay sai. Sự phù hợp của um và eh phụ thuộc vào đối tượng và mục đích. Các nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng ems của người nói và mức độ nhạy cảm của người nghe với ems phụ thuộc vào địa vị xã hội của người nói. Người ta tin rằng những người đưa ra những lời chỉ trích đóng hộp, xuất hiện trên truyền hình hoặc nắm giữ các vị trí quyền lực không thực sự sử dụng từ “thứ”. Ví dụ, trong một trận đấu bóng rổ, một bình luận viên khi đọc tình huống sẽ nhanh chóng nhận ra nếu anh ta nói “ừm” trước mỗi câu. “Chà, Harden có bóng. Một cú sút 3 điểm khác. Chà, anh ấy có một bộ râu đẹp.
Nếu bạn sử dụng quá nhiều uh và um, bạn sẽ mất đi sức mạnh và tài hùng biện của mình. Vì vậy, nó không quan trọng đối với các cuộc trò chuyện với bạn bè, nhưng nó quan trọng đối với các cuộc gặp đầu tiên, phỏng vấn xin việc, thuyết trình kinh doanh và các bài phát biểu trang trọng. Các từ đệm nên được sử dụng càng ít càng tốt. Nếu bạn đang gặp khó khăn, hãy đọc tiếp để tìm hiểu lý do tại sao tất cả chúng ta đều nói “ừm” và “ừm” và bạn có thể làm gì để giảm bớt điều đó và trở thành một người giao tiếp tốt hơn.
Tại sao ta lại nói ờ ờm?
Trong khi nhiều người tin rằng um và um là do lo lắng, nghiên cứu đã chỉ ra mối tương quan chặt chẽ giữa các loại từ ký sinh này và các trạng thái cảm xúc như lặp từ và lặp lại âm tiết (nhưng trong một số trường hợp là “chứng khó nuốt”). KHÔNG , mất các phần của từ hoặc cụm từ hoặc thông tin bị bóp méo có liên quan đến mức độ lo lắng của người nói.) Ví dụ: khi nói chuyện với người lạ, đừng sử dụng những từ ký sinh thường xuyên như khi nói chuyện với vợ / chồng của bạn.
Cơ sở lý luận của ums thực sự tinh tế hơn và thú vị hơn. Dưới đây là một số giả định đã được tinh chỉnh dựa trên nghiên cứu.
Âm và âm chỉ ra rằng người nói đang “gặp rắc rối.” Quan điểm ban đầu về mục đích của một từ ký sinh là nó là một triệu chứng không tự nguyện hoặc tín hiệu có chủ ý (các nhà ngôn ngữ học không đồng ý) do người nói tạo ra để báo hiệu cho người nghe rằng anh ta biết mình đang “gặp rắc rối”. Anh ấy cần thời gian để lên kế hoạch những gì sẽ nói. Tìm một cái gì đó gần đó hoặc trong bộ nhớ của bạn. Điều này thông báo cho người nghe rằng thời gian nghỉ giải lao sắp đến. “Uh” là viết tắt của nghỉ ngắn và “ừm” là viết tắt của nghỉ dài.
Về cơ bản, ờm và ờ xảy ra khi bạn cố gắng suy nghĩ và nói chuyện cùng một lúc. Đó là lý do chúng xuất hiện thường xuyên khi chuyển đổi sang một chủ đề mới hoặc ở đầu một câu nói thay vì giữa hay cuối câu, não của bạn không hoạt động tại giao điểm của lên kế hoạch và thực thi lời nói tiếp theo.
Ờm và ờ đóng vai trò là vật giữ chỗ để cho người khác biết là bạn sẽ tiếp tục nói. Khi bạn không thể nghĩ được phải nói gì tiếp theo, bạn lâm vào một tình thế tiến thoái lưỡng nan, bạn cần chút thời gian để suy nghĩ, nhưng phong tục xã hội quy định rằng một quãng nghỉ có thể khiến bạn trông như đang lạc trôi, hoặc tạo điều kiện cho người khác nhảy vào và bắt đầu nói. Vậy nên bạn có thể nói “ờm” để báo với người nghe rằng: “Tôi vẫn còn kiểm soát được – đừng ngắt lời tôi.”
Đây là một giả thiết cho việc tại sao đàn ông sử dụng nhiều từ lấp như ờm và ờ hơn phụ nữ: vì họ nóng lòng muốn “giữ chỗ” hơn. “Ồ” có thể là tiếng kêu cứu. Um và e không hoàn toàn giống nhau. Bên cạnh độ dài của khoảng dừng, eh được sử dụng phổ biến hơn khi nhờ ai đó giúp đỡ. Họ cho người nghe biết họ có thể bước vào và trả lời.
- Harry: Jack đáng lẽ phải viết email cho, ờ, ờ…
- Mike: Steven. Cậu ấy đáng lẽ phải viết email cho Steven.
- Harry: Cám ơn nhé.
Om và eh chỉ ra rằng bạn không chắc phải nói gì. Khi đặt câu hỏi, mọi người thường sử dụng nhiều từ lấp đầy hơn khi họ không chắc chắn về câu trả lời. Ngược lại, mọi người sử dụng ít từ ký sinh hơn nếu họ tự tin rằng câu trả lời của mình là đúng (và thường đưa ra câu trả lời đúng). Mọi người cũng thường sử dụng những từ ký sinh trước những câu hỏi không có câu trả lời như “Tôi không biết” khi họ thực sự biết câu trả lời là “có” nhưng không thể hình dung nó trong đầu và diễn đạt thành lời.
Um và eh chỉ ra rằng bạn đang tìm kiếm những từ thích hợp. Một người càng quan tâm đến việc nói đúng cách, họ càng có xu hướng ờmmm, đó là lý do mặc dù quá nhiều ờmmm thường được liên hệ với thiếu thông minh, nó thực chất cho thấy người nói có vốn từ rộng. Người thông minh có rất nhiều từ ngữ để lựa chọn, vì thế đôi lúc họ ngắc ngứ không biết chọn từ ngữ nào để thể hiện suy nghĩ, “ờm” chính là âm thanh của quá trình đưa ra quyết định.
Ờm và ờ thường xuất hiện khi bạn nói về một chủ đề trừu tượng. Dù ngoài giờ lên lớp các giảng viên sử dụng từ lấp với tỷ lệ ngang nhau, nhưng khi giảng bài, giáo sư nhân văn nói “ờ” nhiều hơn giáo sư thuần khoa học (4.76 lần mỗi 100 từ so với 1.47 lần mỗi 100 từ). Các nhà nghiên cứu cho rằng sự khác biệt này là do giáo sư nhân văn có chủ để nói rộng và trừu tượng hơn, vì thế có nhiều sự lựa chọn để suy nghĩ hơn. Tác phẩm của Rembrandt là một lời giải thích hơn là một công thức vật lý. Bất cứ khi nào bạn nghĩ về những lựa chọn khó kết nối câu, bạn ừm, có rất nhiều.
Làm sao để giảm thiểu Ờm và Ờ khi nói
Dù việc loại trừ hoàn toàn từ lấp trong cuộc trò chuyện hằng ngày là không nhất thiết, và một số chuyên gia ngôn ngữ học cho rằng là không đáng mong muốn (trừ phi chúng quá nhiều và rối rắm), chắc chắn bạn vẫn muốn giảm thiểu chúng trong bối cảnh trang trọng khi những ràng buộc, kỳ vọng lớn hơn và những âm thanh dư thừa trở thành điều phân tâm. Quá nhiều ờm và ờ gây khó chịu cho người nghe vì bạn cho người ta biết bạn đang suy nghĩ, và người ta thì không muốn suy nghĩ khi đang lắng nghe người khác nói mà chỉ muốn được đưa đẩy theo từng lời nói mà thôi.
Các quãng nghỉ liên tục khiến người nghe không bị cuốn vào cuộc hùng biện của bạn, mà họ còn nghĩ, “Dẹp nó qua một bên đi!”. Chúng cũng tổn hại uy tín của bạn đối với người nghe vì chúng khiến bạn có vẻ không tôn trọng họ nên chẳng chuẩn bị chu đáo mà chỉ tới đâu hay tới đó, và/hoặc rằng bạn không tự tin vào những gì mình nói và không nắm rõ tường tận chủ đề ấy. Cuối cùng, quá nhiều ờm có thể biểu thị sự thiếu chân thật, khiến người khác nghĩ bạn đang câu giờ để bịa ra một lý do hay bằng chứng ngoại phạm. Tóm lại, đó không phải kiểu ấn tượng mà bạn muốn tạo ra.
Con người ta sử dụng từ lấp theo tần suất dao động từ 1.2 lần mỗi 1000 từ đến 88 lần mỗi 1000 từ. Nếu bạn muốn trở thành người thuộc nửa dưới của cán cân, hãy xem qua những lời khuyên sau:
Hạn chế phân tâm. Bạn còn nhớ ờm biểu thị giao điểm giữa suy nghĩ điều cần nói và nói ra điều ấy? Bất cứ điều gì thêm vào tải trọng nhận thức của bạn khi nói đều tăng nhu cầu có các quãng nghỉ, khi đó bạn không chỉ vừa nghĩ vừa nói, mà còn bị phân tâm/xúc động/thực hiện tác vụ khác. Bạn càng tập trung vào hành động nói chuyện, bạn càng ít sử dụng từ lấp.
Đừng bỏ tay vào túi. Nghiên cứu cho thấy khi cánh tay và bàn tay của bạn bị bó buộc, từ lấp bạn sử dụng càng nhiều, vì bạn không thể cử động và do đó ít tự tin với thông điệp muốn truyền tải hơn.
Chuẩn bị thật kỹ lưỡng. Khi có một bài phát biểu hay thuyết trình cần được lên kế hoạch trước, chuẩn bị thật kỹ lưỡng có thể giảm thiểu từ lấp. Nếu thông tin bạn muốn truyền đạt có sẵn trong đầu, bạn không cần đến quãng nghỉ để nhớ lại chúng. Một số điều rất hữu dụng như sau:
Nếu điều bạn muốn nói không bị giới hạn, bạn sẽ dùng nhiều từ lấp hơn. Vậy nên hãy thu hẹp phạm vi chủ đề lại, và rồi thu hẹp thêm một lần nữa.
Tập trung vào những quá trình chuyển tiếp mà bạn sẽ thực hiện. Chuyển tiếp giữa chủ để này sang chủ đề khác trong một bài diễn thuyết là khoảng thời gian nguy hiểm dễ dẫn đến ờm, vì tác vụ được thêm vào tải trọng nhận thức của bạn. Lên kế hoạch chính xác bạn sẽ chuyển tiếp các chủ đề như thế nào, và viết những câu chuyển này lên một tấm thẻ chỉ mục để bạn có thể nhìn khi phát biểu.
Kể một câu chuyện. Ờm và ờ tự nhiên sẽ biến mất một khi bạn kể chuyện. Ngoài ra, nhưng câu chuyện là một công cụ hùng biện có sức thuyết phục và dễ nhớ mà bạn có thể tận dụng.
Nói chuyện mặt đối mặt khi có thể. Từ lấp xuất hiện nhiều hơn khi bạn nói chuyện điện thoại. Vì không có ngôn ngữ cơ thể và biểu cảm gương mặt để sử dụng, bạn càng gặp khó khăn hơn để chọn lựa từ ngữ thích hợp truyền đạt suy nghĩ.
Hãy cố gắng thư giãn và bớt ngượng ngập. Những người hay ờm có xu hướng mô tả bản thân là “e dè nhút nhát đến bất thường” và “hay lo lắng về những xui xẻo có thể xảy ra” và do đó cũng nói chậm hơn, chuẩn bị cẩn thận điều cần nói hơn. Thay vì chăm chăm xem người khác nghĩ gì về bạn (lời khuyên này phù hợp cho rất nhiều thứ đấy bạn hiền) hãy tập trung toàn lực vào điều bạn đang làm. Thay vì ngập ngừng, cứ tiếp tục tiến lên, nói nhanh hơn bình thường một tí và để các câu văn tự nhiên kết nối với nhau. Rồi bạn sẽ chọn sai từ ngữ nhiều hơn và phải nói lại câu nói ấy, nhưng là nói sai có phong cách, người nghe sẽ cảm thấy lời nói của bạn trôi chảy, cuốn hút, và mạch lạc hơn
Nếu bạn cần giảm ức chế, nghiên cứu đã chứng minh sau 19 ly bia, người bình thường sẽ không còn nói “ờm” và “ờ” nữa. Tất nhiên là họ cũng chẳng còn nói được những lời lẽ có nghĩa.
Giữ cho câu nói đơn giản và ngắn gọn. Câu càng dài, bạn càng dễ vấp phải từ lấp. Và câu ngắn khiến bạn nói rõ ràng, mạnh mẽ, tự tin và nam tính hơn. Để giữ cho câu nói đơn giản và ngắn gọn:
Dùng câu trần thuật đơn giản. Chủ ngữ. Vị ngữ. Chấm hết. Lược bỏ những mệnh đề và liên từ không cần thiết và nhắm thẳng vào trọng điểm. Hãy ghi nhớ lời của E.B. White: “Không có suy nghĩ hay ý tưởng nào không thể được bày tỏ bằng một câu trần thuật đơn giản, hoặc bằng một chuỗi những câu trần thuật đơn giản.”
Gạt bỏ từ lấp như: “đại loại thế”, “như là”, “bạn biết đấy”, “ok”, “phải rồi”, “vậy”, “thực ra thì”, “na ná vậy”, “cũng giống vậy”, và “ý tôi là”. Nếu nó không liên quan đến ý nghĩa của câu thì hãy bỏ nó đi.
Hạn chế sử dụng những từ và cụm từ “hàng rào”, như là “hy vọng thế”, “có lẽ”, “có thể”, “khá là”, “tương đối”, “hợp lý”, và “cũng kha khá”, và đừng nói những thứ như, “Tôi chỉ đang tự hỏi…”, “Tôi đang nghĩ…”, “Tôi không biết nhưng mà…”
Những từ ngữ hàng rào và từ lấp thường được dùng để nói giảm và làm câu nói trở nên nhẹ nhàng khi người nói đang sợ sai và/hoặc muốn nói hời hợt. Đôi lúc chúng có thể giúp ích khi bạn muốn ngoại giao tốt (và cũng hữu dụng với email khi bạn chỉ có từ ngữ để truyền đạt thông điệp), nhưng nhiều lúc tốt hơn hết bạn chỉ cần nói thẳng suy nghĩ của mình và thật quyết đoán.
Giờ là một điều không nên làm
Bạn có thể đã nghe nói rằng cách tốt nhất để loại bỏ um và um là thay thế chúng bằng những từ im lặng. Đây là một học thuyết về nói trước công chúng và bạn có thể tìm thấy nó trong nhiều cuốn sách nói trước công chúng. Thoạt nhìn, điều này có vẻ hợp lý. Sự im lặng nghe có vẻ uy nghi và quý tộc, nghe có đáng lo ngại không?
Sai.
Trong một nghiên cứu về sinh viên đại học, đầu tiên các sinh viên được hỏi về cảm nghĩ của họ về “ừm” và những người thường xuyên nói “ừm”. Do định kiến văn hóa đối với từ “ummm”, học sinh thường coi hummer là “khó chịu, tối nghĩa, nhạt nhẽo, không chuẩn bị, không hiểu, không trôi chảy, kém hấp dẫn, nhạt nhẽo”, không có gì ngạc nhiên khi coi nó là “thô lỗ, không an toàn”. . giận chưa!
Sau đó, các sinh viên nghe ba đoạn ghi âm khác nhau của người gọi trên đài phát thanh. Theo một phiên bản, người đàn ông đã hát. Trong phiên bản thứ hai, tiếng ồn ào được thay thế bằng sự im lặng. Trong phiên bản thứ ba, sự im lặng hoàn toàn bị loại bỏ và lời nói của người đàn ông được liên kết hữu cơ.
Kết quả? Phiên bản không ngừng được đánh giá cao nhất. Nhưng phiên bản im lặng cũng tốt như phiên bản ngân nga. Im lặng Không giúp cải thiện nhận thức của người khác về tài hùng biện của người nói. Và thực sự, dân làng nói rằng một người đàn ông im lặng có nhiều lo lắng hơn một tiếng ầm ầm.
Điểm mấu chốt: Giảm thiểu sự gián đoạn không chủ ý (một sự im lặng có chủ ý giúp tăng cường kịch tính có thể là một công cụ hùng biện hiệu quả) có thể làm tăng khả năng hùng biện. Nhưng đừng lo lắng về việc biến “tâm trí” của bạn thành im lặng. Bạn sẽ không cải thiện được khả năng nói của mình, chứ chưa nói đến việc làm cho nó tệ hơn là chỉ thư giãn và cho phép bản thân diễn vài “kịch câm”.
Những ai hay ậm ờ chú ý: Lời khuyên cuối cùng
Ngay cả khi tất cả các phương pháp trên không giúp giảm tông giọng, vẫn có một phương pháp có thể giúp bạn nói rõ ràng với người khác. Đó là về việc luôn tập trung vào việc nói những gì bạn phải nói.
Trong nghiên cứu được mô tả ở trên, sinh viên được chia thành ba nhóm trước khi nghe các bản ghi âm. Một nhóm được yêu cầu chỉ tập trung vào việc ghi âm. Một nhóm được yêu cầu chỉ tập trung vào phong cách nói. Và nhóm thứ ba (nhóm kiểm soát) không được hỏi gì. Khi nghe đoạn ghi âm của từ em, những người chú ý đến lời nói sẽ nhận ra ngay, trong khi những người chú ý đến nội dung thì lọc ra gần như hoàn toàn.
Bây giờ chúng ta đi vào mấu chốt của vấn đề lằm bằm trong lời nói. Nếu bạn nhận thấy sự chèo kéo khi ai đó đang nói, có khả năng là bạn đang chú ý đến phong cách nói chứ không phải nội dung, vì nội dung đó không thú vị và không đáng để bạn chú ý. Theo các tác giả của nghiên cứu, “Yin không liên quan gì đến những lời nói xấu, mà là sự quan tâm đến Yin… Bất cứ ai cũng có thể lầm bầm khi nói, nhưng một người nói giỏi có thể che giấu sự ngập ngừng trong khi vẫn duy trì chất lượng bài phát biểu của họ. Từ ngữ là trọng tâm, không phải phong cách diễn đạt.”
