Sống một cuộc sống thầm lặng nghe như một lựa chọn mà chỉ có những người thua cuộc mới sẵn sàng tán dương. Thời đại của chúng ta đã quá quen thuộc với cách sống sôi nổi, nhiệt huyết, ồn ào.
Sống một cuộc sống thầm lặng nghe như một lựa chọn mà chỉ có những người thua cuộc mới sẵn sàng tán dương. Thời đại của chúng ta đã quá quen thuộc với cách sống sôi nổi, nhiệt huyết, ồn ào. Nếu ai đó đưa ra một mức lương hấp dẫn cho một công việc ở nơi khác, chúng ta sẽ chấp nhận. Nếu ai đó chỉ cho chúng ta cách để trở nên nổi tiếng, chúng ta sẽ làm theo. Nếu ai đó mời chúng ta đến một bữa tiệc, chúng ta sẽ tham dự. Những thứ này giống như những sự tiến bộ thuần túy, rõ ràng. Tán dương một cuộc sống thầm lặng là một điều gì đó kỳ lạ trong số những lời tán thưởng.
Thật khó khăn cho phần lớn chúng ta để suy ngẫm về bất kỳ ý nghĩ tiềm tàng nào bởi những người chống lại cách sống thầm lặng đến từ những tầng lớp không ngờ đến nhất của xã hội: người chểnh mảng, thanh niên lập dị, kẻ nhác việc, người có cái đầu nóng…; những người như vậy không bao giờ dành thời gian cho việc sắp xếp công việc. Một cuộc sống thầm lặng là điều gì đó giả tạo bởi chính sự vô lý của họ. Một giải khuyến khích đáng thương.
Nhưng, khi chúng ta xem xét vấn đề đủ gần, có một cuộc sống bận rộn lại phải trả một các giá kèm theo cao ngất ngưỡng, tuy nhiên chúng ta lại cùng nhau phớt lờ nó. Thành công khả kiến mang lại cho chúng ta sự ghen tức và cạnh trạnh của những người xa lạ. Chúng ta trở thành những đối tượng khá hợp lý để niềm thất vọng và sự ghen tức tấn công; chúng ta cũng có thể được cho là nguyên nhân khi người khác không thành công. Trạng thái vinh quang khiến chúng ta nhạy cảm với việc mất đi nó; chúng ta bắt đầu ghi nhận mọi sự sỉ nhục xảy ra với bản thân. Một sự giảm nhẹ về doanh số bán hàng, sự chú ý hoặc lời khen thưởng có thể trở thành thảm họa. Sức khỏe của chúng ta phải căng mình chịu đựng những đau đớn. Chúng ta trở thành miếng mồi cho những suy nghĩ hoang tưởng, sợ hãi; chúng ta thấy những âm mưu chống lại mình ở tất cả mọi nơi, và chúng ta có thể sẽ mắc phải sai lầm. Mối đe dọa về sự trả thù săn đuổi chúng ta. Bên cạnh những đặc quyền, chúng ta trở nên suy kiệt do sự tò mò. Chúng ta mất đi quyền kiểm soát thời gian của chính bản thân.
Chúng ta có thể cho ngừng hoạt động một nhà máy ở Ấn Độ và mỗi từ phát ra từ chúng ta được lắng nghe cùng nỗi sợ hãi, nhưng thứ mà chúng ta thật sự không thể làm là thừa nhận rằng chúng ta đã quá mệt mỏi và chỉ muốn có một buổi chiều ngồi trên trường kỷ và đọc sách. Chúng ta không còn có thể bộc lộ con người nhạy cảm, mơ mộng. Câu chữ của chúng ta đầy tự đắc, chúng ta phải được bảo vệ mọi lúc; những người khác trông chờ từ chúng ta lời hướng dẫn và mệnh lệnh. Theo cách đó, chúng ta trở thành con người xa lạ đối với những người yêu thương ta, những người chẳng đoái hoài đến sự giàu sang và quyền lực ấy – song song với những người chỉ lăm le nhìn ngó vào thành tựu mà ta đạt được. Con cái ngày càng ít thấy mặt đấng sinh thành của chúng. Người phối ngẫu ngày càng cô đơn. Chúng ta có thể là bá chủ của cả một lục địa; nhưng đã mười năm trôi qua kể từ lần cuối ta thanh thản cả ngày.
Biểu tượng văn hóa nổi tiếng nhất trong lịch sử phương Tây vô cùng hứng thú về lợi ích từ việc sống một cuộc sống thầm lặng. Trong Kinh Phúc âm của Mark 6: 8-9, Chúa Jesus nói với môn đệ của mình rằng “đừng đem chi theo hết, hoặc bánh, hoặc bao, hoặc tiền bạc trong dây lưng, chỉ đem một cây gậy mà thôi; chỉ mang dép, đừng mặc hai áo.” Đạo Cơ Đốc khai mở một không gian sống trong tâm trí chúng ta bằng cách phân biệt giữa hai kiểu nghèo: một kiểu là nghèo mong muốn và một kiểu là nghèo không mong muốn. Chúng ta đang ở thời điểm lịch sử mà ý niệm này phù hợp một cách sâu sắc, rằng nghèo khó chẳng được mong muốn và vì vậy dẫn đến việc thiếu tài năng và bần cùng, chúng ta thậm chí không thể tưởng tượng ra rằng sự lựa chọn tự do của một người có kỹ năng và thông minh có thể được dựa trên một sự định giá duy lý các tổn thất và lợi ích. Hoàn toàn khả thi cho ai đó quyết định không nhận công việc có mức lương tốt hơn, không xuất bản một cuốn sách khác, không tìm kiếm chức danh – không phải bời vì họ không có cơ hội, mà bởi vì – đã được xem xét các yếu tố khách quan – họ chọn không tranh đấu vì những điều đấy.
Một trong những khoảnh khắc trung tâm của lịch sử Đạo Cơ Đốc diễn ra vào năm 1204 khi một người đàn ông trẻ trung giàu có mà chúng ta biết dưới tên Thánh Francis của thành Assisi tình nguyện từ bỏ cả gia tài đáng giá của mình (ít nhất là hai căn nhà, một cánh đồng và một con tàu). Ông làm vậy chẳng phải bởi bất kỳ sự cưỡng ép nào. Chỉ là ông cảm thấy chúng sẽ cản trở con đường để ông đạt được những thứ ông mong đợi hơn: một cơ hội lắng nghe lời dạy của Chúa Jesus, một cơ hội sùng kính đấng sáng tạo của thế giới này, một cơ hội để say mê hoa cỏ – và một cơ hội để giúp đỡ những người bần cùng nhất trong xã hội.
Văn hóa Trung Hoa cũng sùng bái tư tưởng yinshi (ẩn cư), người ẩn cư là người chọn cách sống tránh xa thị phi cuộc đời, sống đơn giản, nơi ở thường là núi cao. Truyền thống này bắt đầu từ thế kỷ thứ 4 sau công nguyên, khi một viên chức lớn của triều đình tên Đào Tiềm từ bỏ việc làm quan và về vùng quê làm nông, nấu rượu và viết lách. Trong bài thơ “Thuật tửu” của mình, ông kể tên những tài sản mà cái nghèo mang đến cho ông:
- Cúc từ rào ở phía đông
- Núi nam ngự ở mênh mông ánh nhìn
- Khí trời núi cao làm người tươi tỉnh lại
- Như loài chim đang trên lối hồi hương
- Mọi sự hiện ra, kèm theo chân lý
- Cố giải thích bằng lời, chẳng tìm thấy một câu.
Hình tượng của Đào Tiềm trở thành chủ đề chính trong văn học và nghệ thuật Trung Hoa. Túp lều của ông nằm gần Lư Sơn, khiến người ta thấy được những lợi ích của một cuộc sống giản đơn hơn. Một lượng lớn thơ thời Đường được sáng tác trong giai đoạn ẩn cư của các thi sĩ. Bạch Cư Dị (772-846) viết một bài thơ miêu tả một cách đầy thương mến ngôi lều mà ông mua ở bìa rừng, liệt kê những thứ mộc mạc và tự nhiên (mái lều rợp rạ với “bậc đá, cột từ cây đậu, hàng rào được làm từ các cây tre cột với nhau”). Nhà thơ Đỗ Phủ, sống ở Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, sáng tác bài thơ có tựa đề “Căn Lều Rợp Lá Bị Hủy Hoại Bởi Gió Trời Thu”. Đó không phải là một lời than xót, đó là một lời chúc mừng sự tự do đi kèm với cách sống đơn giản đến mức, một cơn bão có thể thổi bay nhà cửa của chúng ta.
Nhiều người trong chúng ta có quá nhiều sự lựa chọn để có thể dễ dàng đi trên một con đường sự nghiệp nhất định, những con đường sự nghiệp chịu trách nhiệm cho sự vinh nhục của cả đời người. Chúng ta có một sự hứng khởi tự tận đáy lòng khi ai đó hỏi rằng chúng ta làm gì. Nhưng điều này không đồng nghĩa với việc chúng ta phải hoặc nên làm theo những khả năng đó. Khi chúng ta biết được giá trị đích thực của những con đường sự nghiệp, chúng ta dần nhận ra rằng chúng ta sẽ không hài lòng khi phải ghen tức, sợ hãi, lừa dối và lo âu nếu chúng ta chọn con đường ấy. Những ngày tồn tại của chúng ta bị giới hạn khi đứng trên trái đất. Chúng ta – vì lợi ích của của cải đích thực – nên một cách hài lòng, mà không mất đi lòng tự trọng, chọn lựa cách để trở nên nghèo hơn, trở nên trầm lắng hơn.
