Ranh giới vừa tạo ra sức khỏe xúc cảm/tinh thần và vừa được tạo ra bởi những người có sức khỏe xúc cảm/tinh thần. Có thể thực hành tạo ranh giới ngay hôm nay với những người thân cận và bạn sẽ dần nhận ra sự thay đổi về lòng tự trọng, sự tự tin, sự ổn định về mặt cảm xúc, vân vân.
Đầu tiên, cũng như những trang khác khi viết những bài dạng tương tự, đó chính là liệt kê ra các điểm để tự xét mình đang ở đâu trong một vấn đề. Hãy liệt kê các điểm theo câu sau “Bạn có thể gặp vấn đề về ranh giới nếu…”:
- Bạn cảm thấy người khác đang lợi dụng bạn hay sử dụng cảm xúc của bạn để đạt mục tiêu cho riêng họ?
- Bạn cảm thấy mình luôn “cứu vớt” người thân cận và hầu như lúc nào cũng phải giải quyết vấn đề giúp họ?
- Bạn thấy mình thường xuyên mắc kẹt trong các cuộc tranh cãi luôn tuồng vô tận?
- Bạn thấy mình rất ít đầu tư thời gian hoặc có ít thời gian bên cạnh những người mình nên ở cạnh kể từ khi bạn biết họ?
- Trong các mối quan hệ của mình, bạn có thấy hầu như mọi việc hoặc cực tuyệt vời hoặc cực kinh khủng mà không có cái gì ở giữa? Hay có lẽ bạn đi qua chu kỳ chia tay/tái hợp trong vòng chỉ vài tháng?
- Bạn thấy mình nói với mọi người là ghét sự kịch tính thế nào nhưng lại luôn mắc kẹt giữa nó?
- Bạn thấy mình mất rất nhiều thời gian để bào chữa cho bản thân trong những việc mình không tin là do lỗi của mình?
Nếu bạn trả lời “có” với chỉ một vài câu phía trên, thì có lẽ bạn đã thiết lập và giữ cho mình một ranh giới không rõ ràng trong các mối quan hệ. Nếu bạn trả lời “có” với hầu hết những câu trên, bạn không chỉ có vấn đề nghiêm trọng với ranh giới trong các mối quan hệ mà có thể, còn một số vấn đề cá nhân nữa trong cuộc sống.
Các ranh giới cá nhân là gì?
Tôi sẽ bắt đầu một cách cụ thể và dựa vào lý thuyết cơ bản. Thay vì định nghĩa thế nào là ranh giới (bởi vì tôi không muốn các bạn ngủ gật trong khi tôi còn chưa viết xong), đầu tiên hãy xem ranh giới thật ra trông nó như thế nào đã.
Ranh giới cá nhân lành mạnh = Nhận trách nhiệm cho chính hành động và cảm xúc của mình, trong khi KHÔNG nhận trách nhiệm cho hành động và cảm xúc của người khác.
Người không có ranh giới rõ ràng thường rơi vào hai dạng: hoặc nhận quá nhiều trách nhiệm cho cảm xúc/hành động của người khác, hoặc mong đợi quá nhiều từ người khác nhận trách nhiệm cho cảm xúc/hành động của mình. Thật tréo ngoe là, hai dạng người trên, cuối cùng, lại thường đi bên cạnh nhau.
Một vài ví dụ về các ranh giới không rõ ràng:
Anh không thể ra ngoài với bạn mà không có em. Anh biết là em ganh tỵ như thế nào mà. Anh phải ở nhà với em.”
hay:
“Xin lỗi các cậu nhé, tớ không thể đi chơi với các cậu tối nay được, người yêu tớ sẽ rất giận nếu tớ ra ngoài mà không dẫn cô ấy đi cùng.”
hay:
“Các đồng nghiệp của mình thật ngốc nghếch và tớ luôn đi trễ các cuộc họp vì tớ luôn phải cầm tay chỉ việc cho họ.”
hay:
“Tôi rất thích công việc ở Milwaukee, nhưng mẹ tôi sẽ không bao giờ tha thứ vì tôi chuyển đi làm xa như vậy.”
hay:
“Em có thể hẹn hò với anh, nhưng anh đừng nói với Cindy bạn em nhé. Cổ sẽ rất ganh tỵ khi biết em có bạn trai trong khi cổ chưa có.”
Trong mỗi bối cảnh trên, người ta đang nhận trách nhiệm cho hành động/cảm xúc không phải của mình hay họ đang đòi hỏi người khác phải nhận trách nhiệm cho hành động/cảm xúc của họ.
Với những ai đã đọc Six Pillars of Self Esteem (Sáu chính yếu của lòng tự trọng) do Nathaniel Branden viết, hẳn các bạn sẽ nhận ra việc nhận trách nhiệm cho chính hành động của mình và không trách bất kỳ ai chính là hai trong số các chính yếu mà Branden đề cập. Người có lòng tự trọng cao sẽ có ranh giới cá nhân rõ ràng. Việc thực tập để có ranh giới cá nhân rõ ràng cũng là một cách để xây dựng lòng tự trọng.
Một cách khác để nghĩ về nó khi bạn có một khoảng không cho cảm xúc và hành động mà không rõ trách nhiệm thuộc về ai, cho cái gì, lỗi là gì và của ai, tại sao bạn phải làm điều bạn đang làm – bạn sẽ không thể phát triển được bản sắc cho bản thân. Ví dụ, nếu bạn rất thích judo, nhưng bạn luôn đổ lỗi cho giáo viên của mình vì không tiến bộ, và bạn mặc cảm khi đến lớp vì vợ bạn sẽ cô đơn nếu không có bạn, thì bạn không phải là nhân cách của chính mình. Judo là những gì bạn làm, không phải bạn là ai. Sau đó, nó trở thành một lời nói dối, một công cụ trong ván cờ để đạt được sự chấp thuận của xã hội mà không đáp ứng nhu cầu thể hiện bản thân của mọi người. Nghiện. Dựa vào sự chấp thuận của người ngoài sẽ hạ thấp lòng tự trọng của bạn và khiến hành vi của bạn kém hấp dẫn hơn.
Ranh giới không rõ ràng và mối quan hệ thân mật
Tôi thật sự tin rằng các vấn đề về ranh giới ở cấp độ gia đình là khó giải quyết rạch ròi nhất. Bạn luôn có thể đá anh/cô người yêu ngu ngốc một cách nhanh chóng, ly dị có thể thông qua một hoặc nhiều cuộc điện thoại, nhưng bạn không bao giờ có thể chia tay với bố mẹ của mình được. Nếu bạn có vấn đề về ranh giới trong gia đình mình, thì cũng rất có thể, bạn sẽ gặp cùng vấn đề đó trong mối quan hệ yêu đương. Các mối quan hệ là nơi tốt nhất để bắt đầu sửa chữa điều đó.
Có thể, ở một số thời điểm bạn sẽ ở trong một mối quan hệ giống y như tàu lượn siêu tốc: khi mọi việc diễn ra tốt, nó thật tuyệt vời; khi mọi việc diễn ra xấu, nó thật kinh khủng; và sẽ có sự dao động có thể tiên đoán trước giữa hai người – hai tuần ngọt ngào, theo đó sẽ là hai tuần như địa ngục, theo sau đó sẽ là một tháng ngọt ngào, tiếp nữa là việc chia tay ủ ôi và rồi sau đó là sự tái hợp đầy kịch tính. Nó là điểm chỉ cho mối quan hệ cùng lệ thuộc và thường đại diện cho hai người không có khả năng xác lập ranh giới cá nhân rõ ràng.
Mối quan hệ chính thức đầu tiên của tôi là như thế này. Vào thời điểm đó, mối quan hệ rất nồng nàn và chúng tôi dường như chống lại cả thế giới. Nhìn lại sau khi mối quan hệ kết thúc, tôi nhận ra điều đó cực kỳ không tốt cho sức khỏe và tôi hạnh phúc hơn nhiều khi không có mối quan hệ nào.
Bởi vì mọi người rất phụ thuộc (phụ thuộc lẫn nhau về mặt tâm lý), không có ranh giới cá nhân. Phụ thuộc hoặc đồng phụ thuộc, với nhu cầu mạnh mẽ về tình yêu và tình cảm từ người khác, họ sẵn sàng từ bỏ danh tính và mở rộng ranh giới cá nhân. (Ngược lại, chúng không hấp dẫn đối với hầu hết mọi người vì chúng thiếu bản sắc và ranh giới.)
Những người đổ lỗi cho người khác về cảm xúc và hành động của họ vì họ tin rằng việc đổ lỗi cho người khác sẽ luôn mang lại cho họ tình yêu mà họ cần và muốn. Nếu họ luôn đóng vai nạn nhân, ít nhất sẽ có người cứu mạng họ. Một người chịu trách nhiệm về cảm xúc và hành động của người khác luôn tìm kiếm sự cứu rỗi ở người khác. Họ tin rằng nếu họ có thể “sửa chữa” bạn bè của mình, họ sẽ nhận được tình yêu và sự ngưỡng mộ mà họ hằng mong muốn. Dễ dàng nhận thấy rằng hai kiểu người này bị thu hút mạnh mẽ bởi nhau. Con đường của họ phù hợp một cách hoàn hảo. Thường thì họ lớn lên với cha mẹ có một trong những đặc điểm này. Do đó, mô hình mối quan hệ “hạnh phúc” của họ dựa trên sự nghiện ngập và làm mờ ranh giới cá nhân.
Trớ trêu thay, không đáp ứng nhu cầu của nhau. Trên thực tế, cả hai đều góp phần kéo dài cơn nghiện và lòng tự trọng thấp khiến họ không thể đáp ứng nhu cầu tình cảm của mình. Người đóng vai nạn nhân ngày càng tạo ra nhiều vấn đề cần giải quyết và vị cứu tinh giải quyết từng vấn đề một, nhưng tình yêu và sự tôn trọng mà họ luôn cần lại không được trao cho nhau.
Mô hình phù hợp thực sự thu hút phụ nữ. Khi chúng ta nói về lòng tin, chúng ta mô tả cách mọi thứ được cho đi trong một mối quan hệ với hy vọng nhận được thứ gì đó khi thứ gì đó không được cho như một “món quà” và được đưa ra với những động cơ đáng ngờ. mất. ý nghĩa của nó. Nếu một cái gì đó rõ ràng là tài năng của bản thân, nó sẽ không có giá trị.
Nó phát sinh từ sự phụ thuộc lẫn nhau. Nạn nhân không tạo ra vấn đề bởi vì họ là vấn đề thực sự, họ tạo ra vấn đề bởi vì họ sẽ được yêu thương. Vị cứu tinh cứu nạn nhân không phải vì nạn nhân thực sự quan tâm đến vấn đề, mà đơn giản vì anh ta tin rằng nếu anh ta có thể giải quyết vấn đề, anh ta sẽ được yêu thương. Trong cả hai trường hợp, ý định đều phụ thuộc rất nhiều, khiến chúng tự hủy hoại và không hấp dẫn.
Nếu người cứu hộ thực sự muốn cứu nạn nhân, anh ta phải nói, “Này, bạn đang đổ lỗi cho người khác về vấn đề của mình. Hãy tự chăm sóc bản thân.” Đây là ý nghĩa của việc thực sự yêu nạn nhân của bạn. Nếu người đóng vai nạn nhân thực sự yêu mến vị cứu tinh, họ sẽ nói, “Này, đây là vấn đề của tôi. Bạn sẽ không giải quyết nó cho tôi đâu.” Đây là tình yêu đích thực của Đấng Cứu Rỗi. Nhưng không phải lúc nào…
Nạn nhân và người cứu hộ thường có tình cảm mãnh liệt với nhau. Nó giống như một cơn nghiện lấp đầy nhau, và khi bạn còn cảm xúc khỏe mạnh vì một điều gì đó, bạn thường cảm thấy nhàm chán hoặc mất đi sự ‘rung động’. Họ sẽ vượt qua những người an toàn và khỏe mạnh. Vì những ranh giới mạnh mẽ của kho tiền sẽ không bị lung lay với những ranh giới cảm xúc mơ hồ của người phụ thuộc.
Theo lý thuyết về sự gắn bó, nạn nhân thường là kiểu gắn bó sợ hãi và những người cứu hộ thường là kiểu gắn bó tránh né. Hay như tôi thích gọi họ là những kẻ mất trí và những kẻ bắt nạt. Cả hai thường tránh các hình thức gắn bó an toàn.
Điều khó khăn nhất trên đời đối với nạn nhân là kiểm soát cảm xúc và cuộc sống của họ chứ không phải người khác. Tôi sợ buông bỏ suy nghĩ đó vì tôi sống cả đời với suy nghĩ rằng mình phải đổ lỗi cho người khác thì mới cảm nhận được sự thân thiết hay tình yêu.
Điều khó khăn nhất trên trái đất đối với một vị cứu tinh là ngừng giải quyết vấn đề của người khác và cố gắng làm cho họ hạnh phúc và mãn nguyện. Họ cũng cảm thấy sợ hãi khi từ bỏ ý nghĩ rằng chỉ có thể sống một cuộc sống quý giá và được yêu thương bằng cách giải quyết vấn đề hoặc tiếp cận với ai đó. Họ cùng nhau bắt đầu quá trình xây dựng lòng tự trọng. Cùng nhau, họ bắt đầu rũ bỏ những hành vi gây nghiện và trở nên hấp dẫn hơn.
(Ghi chú ngoài: Tôi có đề cập trong quyển sách của mình rằng hành động phụ thuộc sẽ làm bạn kém hấp dẫn đi với nhiều người bằng cách giới hạn bạn với những người có cùng cấp độ phụ thuộc; ông bà ta có câu ngạn ngữ là nồi nào úp vung đó. Nếu bạn cuối cùng chỉ hấp dẫn những người có lòng tự trọng thấp, thì có lẽ là bạn cũng là người có lòng tự trọng thấp. Nếu bạn chỉ thu hút những nữ hoàng thị phi thích đòi hỏi, thì bạn cũng là một cô nữ hoàng thị phi thích đòi hỏi. Ừ, bạn là nữ hoàng đấy).
Một vài ví dụ
Vì đây là chủ đề mà rất rất nhiều người luôn đặt câu hỏi, “Ờ, hay đó, nhưng mà trông nó ra làm sao?” Tôi sẽ cho thêm một vài ví dụ. Ranh giới cá nhân, đặc biệt quan trọng trong mối quan hệ mật thiết, cũng có tác động lớn đến mối quan hệ bè bạn, quan hệ gia đình và thậm chí quan hệ công việc. Tôi sẽ liệt kê đa dạng các dẫn chứng như sau.
“Jon, chúng ta đã cùng làm việc với nhau trong năm năm. Tôi không thể tin được rằng bạn chơi tôi như thế trước mặt sếp chúng ta.”
“Nhưng bạn dẫn thông số không chính xác. Bạn hiểu nó quan trọng thế nào để đưa ra các con số chính xác mà.”
“Phải rồi, nhưng bạn phải đỡ lưng cho tôi chứ. Bạn làm tôi như thằng tồi. Bạn không nên thể hiện bất đồng quan điểm với tôi trước mặt tất cả mọi người như thế chứ.”
“Nghe này, tôi rất quý bạn. Bạn là bạn của tôi. Nhưng tôi không thể làm việc của bạn thay cho bạn. Vậy đó. Ngừng thảo luận nhé.”
“Tôi đang làm việc của mình đó thôi!”
“Tốt, vậy nếu tôi có nói gì thêm thì cũng không quan trọng.”
Vài người bạn có lẽ là hơi quá thân một tí. Trường hợp này xẩy đến trong nhiều hình thái khác nhau trong đời sống: người bạn lâu năm làm hỏng việc, thay vì nhận trách nhiệm về bản thân mình thì lại mong đợi bạn gánh vác một phần trách nhiệm với họ bởi vì “đó là điều bạn bè làm cho nhau.”
Chấp nhận việc đó sẽ dẫn đến tình bạn đồng phụ thuộc, không lành mạnh. Vâng, thậm chí tình bạn cũng có thể rất lệ thuộc và không đẹp tẹo nào. Bạn có bao giờ gặp hai người bạn liên tục than phiền về nhau hay nói xấu sau lưng nhau, nhưng khi họ hợp lại thì mọi chuyện đều xem như tuyệt vời? Sẽ có trường hợp họ có vài vấn đề nghiêm trọng về ranh giới như những người kia. Tình bạn giống như vậy cũng như nhà máy sản xuất không ngừng nghỉ các vấn đề. Tránh mặt đi thôi.
“Mẹ rất buồn khi con và chị không đến thăm mẹ. Con biết không, mẹ rất cô đơn.”
“Sao mẹ không đi ra ngoài thường xuyên hơn? Kết bạn với mọi người đi mẹ.”
“Ồ, mẹ đã cố rồi chứ. Không ai thich bà già như mẹ. Hai đứa là con của mẹ. Các con phải chăm sóc cho mẹ chứ.”
“Tụi con có mà.”
“Không có đâu. Mẹ cô đơn một mình nhiều lắm. Các con đâu biết nhiều lúc nó khó khăn thế nào.”
“Mẹ, con thương mẹ và sẽ luôn bên cạnh khi mẹ cần con. Nhưng mẹ cũng phải chịu trách nhiệm với sự cô đơn của mình. Jennifer và con không phải là giải pháp duy nhất cho tất cả các vấn đề của mẹ.”
Tình huống cảm giác tội lỗi trong gia đình kiểu cũ. Tôi từng thích câu nói “Cảm giác tội lỗi là cảm xúc vô dụng.” Nhưng giờ tôi thật sự không tin vào đó nữa. Cảm giác tội lỗi quan trọng khi nó hợp pháp và khi mình tự áp đặt vào. Cảm giác tội lỗi trở nên có hại khi nó được sử dụng như công cụ điều khiển những người thân cận quanh mình. Cảm giác tội lỗi có thể rất đau đớn khi, không phải chỉ để yêu cầu trách nhiệm từ bạn cho cảm xúc không phải của bạn, mà nó còn ẩn ý đó là lỗi của bạn hay bạn là người xấu theo cách nào đó vì bạn không thực hiện điều đó.
(Tất cả những người bạn Do Thái, khi đọc đến đây đều sẽ gật gù.)
Gần đây, không gì có thể làm tôi đáng ngại như khi một người cố tình làm tôi thấy tội lỗi. Tôi lập tức gọi họ ra để nói về việc đó và nếu tôi không hiểu rõ về họ, trong vài trường hợp sẽ chấm dứt mối quan hệ ngay và luôn.
Ví dụ cuối cùng. Đây sẽ là một cặp đôi đang yêu nhau:
“Nè, anh đang nghĩ về công việc mới mà em tìm kiếm. Anh đã làm lại CV cho em và anh sẽ bắt đầu gửi nó cho vài người ở phòng Nhân sự của anh.”
“Cảm ơn anh nhé, nhưng anh không cần phải làm vậy đâu.”
“Anh muốn làm vậy mà. Anh muốn em thành công. Anh cũng đang nghĩ đến việc chúng ta dọn đến ở chung, anh đã đi và xem xung quanh các căn hộ hôm n–”
“Em nói với anh rồi, em chưa sẵn sàng cho việc đó.”
“Anh biết! Nhưng nó hợp lý mà. Và chúng ta cũng không còn trẻ nữa. Anh nghĩ chúng ta nên thử đi.”
“Tháng rồi anh thay hơn nửa tủ quần áo của em với đồ anh muốn em mặc. Bây giờ anh muốn em cùng làm việc với anh luôn à?”
“Nhưng anh yêu em, anh muốn chăm sóc em.”
“Em cũng yêu anh, nhưng anh phải để em làm theo cách của mình. Điều này không lành mạnh chút nào. Anh kiểm soát cuộc đời em mà không hỏi ý em trước.”
“Anh không thể tin được em ích kỷ đến thế. Anh làm TẤT CẢ MỌI THỨ cho em và bây giờ em đổ lỗi cho anh!”
“Nếu anh thực sự quan tâm em thì anh phải ngừng việc điều khiển cuộc sống của em và để em tự sống theo cách của mình.”
Đây là ví dụ về mối quan hệ đồng phụ thuộc từ khía cạnh khác – khía cạnh của người yêu bị ngộp thở và bị chiều chuộng quá mức. Ở ngoài mặt trông có vẻ rất đẹp đẽ. Bạn thậm chí có suy nghĩ, “Khiếp, tôi còn mong muốn người yêu làm thế cho tôi.” Nhưng sự thật là nó cũng kém lành mạnh và sẽ dẫn đến cũng nhiều vấn đề như thế.
Ghi chú cuối cùng về sự hy sinh
Trước khi rời đi (tôi biết bài viết này khá dài và tôi vẫn chưa tìm thấy chìa khóa). Tôi muốn viết một ghi chú nhỏ về các mối quan hệ và sự hy sinh. Cuộc tranh luận sôi nổi về đúng sai, hay sự hợp lý có thực sự phụ thuộc vào góc nhìn, rằng đôi khi bạn phải hy sinh cho người mình yêu. bạn đúng. Nếu đối tác của bạn yêu cầu một cách vô lý rằng bạn phải gọi cho anh ấy mỗi ngày, dù chỉ trong ba phút, thì thỉnh thoảng bạn nên hy sinh những điều nhỏ nhặt để khiến anh ấy vui.
Cốt lõi ở đây là nếu bạn hy sinh cho ai đó bạn quan tâm, nó phải vì bạn muốn như vậy, không phải vì bạn cảm giác có trách nhiệm hay vì bạn sợ hậu quả khi không làm việc đó. Nó sẽ quay lại điểm mấu chốt rằng hành động tình cảm hay hứng thú chỉ có giá trị khi nó được thực hiện mà không có bất kì mong đợi nào. Vậy nếu bạn gọi người yêu mỗi ngày nhưng không thích chút nào và cảm giác như người yêu đang đe dọa sự tự do của mình và bạn tức giận người đó, và bạn sợ người ấy sẽ nổi giận đùng đùng nếu bạn không gọi, khi đó bạn đang có vấn đề về ranh giới. Nếu bạn làm việc đó bởi vì bạn yêu người ấy và không ngại ngần gì, vậy thì hãy làm.
Nó có thể khó nhận biết khi làm một việc là do trách nhiệm mình mặc định hay là do sự tự nguyện hy sinh. Nếu vậy, hãy làm bài kiểm tra và tự hỏi mình. “Mối quan hệ sẽ thay đổi như thế nào nếu tôi bỏ công việc này?” Nếu bạn thực sự sợ thay đổi, đây là một dấu hiệu xấu. Nếu kết quả không như mong muốn nhưng bạn vẫn muốn bỏ thuốc và không nhận thấy bất kỳ thay đổi đáng kể nào ở bản thân thì đây là một dấu hiệu tốt.
Lý do là cả hai bên đều sợ mất trách nhiệm nếu phát sinh vấn đề biên giới. Ví dụ, nếu không có ranh giới, nếu bạn cho đi mà không mong đợi bất cứ điều gì, bạn sẽ ổn mà không cần nó. Những người có ranh giới cá nhân rõ ràng không sợ tức giận, tranh cãi hay oán giận. Những người có ranh giới mơ hồ sẽ kinh hoàng vì điều này.
Bất cứ ai có ranh giới rõ ràng sẽ hiểu rằng thật vô lý khi mong đợi hai người hỗ trợ nhau 100% và đáp ứng nhu cầu của nhau. Một người có ranh giới rõ ràng hiểu rằng đôi khi điều đó có thể làm tổn thương cảm xúc của người khác, nhưng trên hết, bạn không thể quyết định cảm giác của người khác. Một người có ranh giới rõ ràng hiểu rằng một mối quan hệ lành mạnh không phải là kiểm soát cảm xúc của người kia, mà là hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình trưởng thành và giúp họ trên con đường hoàn thiện bản thân.
