Tôi xin lỗi nếu bài viết này sẽ phá vỡ bức tranh lãng mạn, màu hồng mà bạn đang tô vẽ về tình yêu. Nhưng nếu bạn từng trải qua những mối quan hệ, hẳn bạn đã nhận ra rằng tình yêu luôn có những giai đoạn khác nhau.
Vì sao khởi đầu lúc nào cũng tuyệt vời, nhưng càng về sau chúng ta càng phải nỗ lực để duy trì cảm xúc? Vì sao có người liên tục thay đổi bạn tình chỉ sau vài tháng? Và vì sao, sau 15 năm hôn nhân, chúng ta có thể cảm thấy vô cảm với người bạn đời, nhưng vẫn không thể rời xa họ?
Câu trả lời nằm ở những phản ứng hóa học trong ba giai đoạn chính của tình yêu: Cuồng Say, Giữa Giữ, và Gắn Kết.
Khởi động: Ánh nhìn đầu tiên
Ban đầu, chúng ta bị cuốn hút bởi một ai đó. Ta muốn tìm hiểu họ, thu hút sự chú ý của họ và cảm thấy cần được kết nối. Khi “chốt” được đối tượng, chúng ta bật đèn xanh, bắt đầu hành trình trên con đường tình yêu. Giai đoạn này có vai trò vô cùng quan trọng, quyết định hạnh phúc lâu dài của các cặp đôi.
Giai đoạn Cuồng Say (Khoảng 18 tháng)
Hẳn bạn còn nhớ cảm giác tim đập loạn nhịp khi nhìn thấy người ấy, hay khoảnh khắc hồi hộp đến mức tay đẫm mồ hôi khi lần đầu chạm vào nhau. Bạn check điện thoại không ngừng, liên tục nghĩ về họ, sẵn sàng vượt hàng chục cây số chỉ để mang cho họ một ly trà sữa.
Đó là lúc bộ ba Dopamine, Norepinephrine, và Serotonin cùng tham gia “trò chơi tình ái”:
- Dopamine mang lại cảm giác hưng phấn, niềm vui sướng, và khát khao.
- Norepinephrine là thủ phạm khiến bạn hồi hộp, bồn chồn, và cảm thấy “bất ổn” khi ở gần họ.
- Serotonin – nhạc trưởng cảm xúc, lại tụt giảm trong giai đoạn này, khiến bạn ám ảnh và mong mỏi từng tin nhắn từ họ.
Sự kết hợp của ba hóa chất này khiến bạn “phát điên vì tình”. Đây là giai đoạn tình yêu mãnh liệt, đầy mê say nhưng cũng chóng tàn. Thường kéo dài từ 12 đến 18 tháng, và sau đó, mọi thứ dần hạ nhiệt.
Giai đoạn Giữa Giữ (18 tháng – 3 năm)
Khi “cơn sóng thần” của giai đoạn đầu qua đi, tình yêu bước vào giai đoạn ổn định hơn. Lúc này, bạn bắt đầu nhận ra những khuyết điểm của đối phương – có thể là những điều nhỏ nhặt, nhưng đủ khiến bạn băn khoăn.
Dù vậy, cảm xúc say mê vẫn còn, và đây là lúc mối quan hệ được thử thách: nó có thể tiến đến sự bền vững lâu dài hoặc dừng lại.
Giai đoạn Gắn Kết
Khi bước sang giai đoạn này, dopamine dần biến mất, nhường chỗ cho hai hormone quyết định sự bền chặt của tình yêu: Oxytocin và Vasopressin.
- Oxytocin, hay “hormone tình yêu”, được sản sinh trong những khoảnh khắc thân mật, từ việc nắm tay, ôm nhau đến chia sẻ cảm xúc sâu sắc.
- Vasopressin giúp tạo ra cảm giác an toàn và trách nhiệm với người bạn đời.
Nếu các cặp đôi xây dựng được lượng oxytocin đủ lớn, tình yêu sẽ trở thành “đại dương sâu thẳm” thay vì chỉ là những đợt sóng dữ ban đầu.
Vì sao người thứ ba có thể chen vào?
Người thứ ba thường mang lại cảm giác của giai đoạn Cuồng Say – một làn sóng dopamine mới mẻ. Nếu mối quan hệ hiện tại thiếu oxytocin và sự gắn kết, người kia dễ bị cuốn theo cảm xúc nhất thời.
Để bảo vệ tình yêu, hãy:
- Hạn chế tiếp xúc thân mật với “người mới” ngay từ đầu.
- Tìm kiếm cảm giác mới mẻ từ các hoạt động khác như thể thao, du lịch, hoặc sở thích cá nhân.
- Hâm nóng mối quan hệ hiện tại bằng sự quan tâm, yêu thương và những khoảnh khắc chất lượng cùng nhau.
Hiểu tình yêu để yêu bền vững
Tình yêu, dù ở giai đoạn nào, đều có giá trị riêng. Nếu đang ở giai đoạn Cuồng Say, hãy tận hưởng nhưng chuẩn bị tâm lý cho những thay đổi phía trước. Nếu đã bước vào Giai đoạn Gắn Kết, hãy vun đắp bằng sự chân thành và thực tế.
Tâm lý học tích cực không làm mất đi sự lãng mạn, mà giúp chúng ta hiểu rõ hơn cảm xúc của chính mình, từ đó xây dựng một tình yêu sâu sắc và lâu bền.
