Từ “Tán tỉnh” nghe rất mang tiếng. Nó thường bị coi như là một hình thức đỉnh cao của lừa dối, một nỗ lực láu cá để khiến người khác hào hứng và nhận được thiện cảm vì biết khai thác những sở thích của người kia mà không thể hiện mong muốn được lên giường với họ. Nó giống như là một lời hứa hẹn lôi cuốn về tình dục mà, vào phút cuối, khiến cho đối tượng của nó cảm thấy bối rối và xấu hổ. Trở về nhà một mình sau hộp đêm hoặc một bữa tiệc một cách buồn bã, chúng ta sẽ rủa xả kẻ “tán chỉ để mà tán”, trong khi tín hiệu bật đèn xanh xuất hiện.
Tuy nhiên loại hình thức này đại diện duy nhất một khía cạnh tiêu cực và đáng tiếc xảy ra xung quanh việc tán tỉnh. Ở khía cạnh tốt đẹp nhất, tán tỉnh có thể là một quá trình xã hội thiết yếu, cho chúng ta sự trấn an và thoải mái lấy lại sự tự tin và lòng kiêu hãnh. Nhiệm vụ của chúng ta không phải là ngừng tán tỉnh mà là học cách để thực hành cầm cưa sao cho tốt hơn.
Việc cầm cưa với mục đích tốt đẹp, về bản chất là một nỗ lực, được thúc đẩy bởi sự tử tế và sự phấn khích mang tính tưởng tượng, để tạo cho người khác lòng tin chắc chắn hơn về độ hấp dẫn của chính họ, về mặt tâm lí cũng như về mặt sinh lý. Nó là một món quà được trao tặng không phải để lung lạc mà để nhận thức về điều gì là thu hút nhất ở người khác. Trong quá trình tán tỉnh, thợ cưa giỏi phải thuyết phục cẩn thận chúng ta ba điều mâu thuẫn một cách rõ ràng: rằng họ muốn ngủ với chúng ta, rằng họ sẽ không ngủ với chúng ta, và lí do tại sao lại thế chẳng liên quan đến bất cứ thiếu sót nào của chúng ta.
Việc cầm cưa tích cực thể hiện – không chút ý định đen tối nào – một sự thật quan trọng về tình dục: thông thường thứ thú vị nhất về tình dục không phải là quá trình quan hệ thể xác mà là: khi ta chấp nhận, ta sẽ càng tin rằng người đó thích chúng ta đủ để chấp nhận tình trạng nguyên bản và dễ bị tổn thương nhất của ta và về phía chúng ta, ta sẵn lòng buông lỏng và đầu hàng những phẩm chất của họ. Chính ý nghĩ này vượt xa sự động chạm thoáng qua, là thứ đóng góp phần lớn cho sự thỏa mãn của chúng ta khi chúng ta lần đầu tiên trút bỏ quần áo của ai đó hoặc muốn gọi họ bằng những từ ngữ thô lỗ nhất mà chúng ta biết.
Kẻ sát gái biết điều này và do đó mang một cảm giác tội lỗi rằng họ sẽ không dâng tặng cho người yêu bất cứ thứ gì đáng giá. Họ bị thuyết phục rằng cực kì có khả năng là tại một bàn ăn hoặc ở trong gian bếp nơi làm việc, họ trao tặng một ai đó một tín hiệu tình dục – thông qua trung gian là ngôn ngữ.
Kẻ sát gái cũng là một chuyên gia đóng khung tư tưởng rằng trong tình cảm sẽ không có tình dục. Bởi một thói quen cố thủ sâu sắc của tâm trí con người, nhìn chung chúng ta khó nghe vào tai những tin như thế này khi chưa tiếp nhận kết luận gây sốc: đó là bởi vì kẻ tán tỉnh đột nhiên nhận thấy chúng ta rõ ràng cực kì phản cảm với họ. Lúc đó họ sẽ làm chúng ta buông lỏng tâm lí này. Họ liền đưa ra một đống lí do tại sao hai người không quan hệ tình dục nhưng không kể đến lí do là người này ghét người kia: đó có thể là vì một hoặc cả hai bên đã có vợ/chồng, bởi vì có một khoảng cách quá lớn về tuổi tác, sự không tương thích về giới tính, tình trạng gia đình khó khăn hoặc, đơn giản nhất, là thiếu thời gian.
Được giải phóng khỏi giả thuyết cứng nhắc rằng tán tỉnh phải là khúc dạo đầu dẫn tới tình dục thực sự, thánh tán có thể ngụ ý một cách đầy nghệ thuật rằng mọi thứ sẽ khác như thế nào nếu tư tưởng của mọi người được sắp xếp một cách lí tưởng hơn. Và “nạn nhân” có thể bước vào chuyện tình cảm mà không cần phải trải qua sự tự xỉ vả mình.
Hiểu một cách đúng đắn, sự tán tỉnh mang lại lợi ích cho dù có những sự khác biệt lớn: sự khác biệt về niềm tin chính trị, của tình trạng xã hội, kinh tế và hôn nhân, của khuynh hướng tình dục và của tuổi tác. Một luật sư công ty 26 tuổi và một người đàn ông thu ngân 52 tuổi đều có thể cầm cưa, và thợ dọn vệ sinh hay CEO cũng vậy. Thậm chí thật xúc động khi họ làm điều đó bởi vì nó là dấu hiệu cho thấy sự sẵn lòng sử dụng trí tưởng tượng để đánh giá điều gì là thu hút nhất ở người khác mà người này nằm rất xa vùng quen thuộc riêng của một người. Vấn đề là khi tôi cân nhắc một ai đó, một đối tượng tình dục, tôi nhận ra rằng quyến rũ là một trong những vấn đề quen thuộc nhất, thú vị nhất và cần thiết nhất mà một người có thể tìm hiểu.
Thợ cưa giỏi cần kĩ năng để tập trung sự chú ý vào những điểm thu hút mập mờ nhất – nhưng hiện hữu rành rành. Họ có thể tập trung chú ý tới vẻ đẹp khi một người chống khuỷu tay, hoặc một vết lõm đặc sắc trên đầu. Họ phải chủ động tìm kiếm điểm hấp dẫn tình dục của người khác, ghép tất cả lại thành một bức chân dung giống như một tiểu thuyết gia đại tài đang dần hé lộ những nét quyến rũ tiềm ẩn của một nhân vật rất chi là bình thường.
Chúng ta, từ rất lâu đã được cảnh báo về sự tán tỉnh bởi tư tưởng sợ bị lừa dối, cho dù chúng ta cầm cưa vì tình cảm hay chỉ vì tình dục. Trong rất nhiều những tiểu thuyết theo trường phái lãng mạn của thế kỉ 19, “tán tỉnh” là một thuật ngữ chỉ sự lạm dụng. Không một người anh hùng nào được khắc họa với một giọng điệu tươi vui và “đong đưa” với bất cứ ai ngoài tình yêu thực sự của họ.
Sự tán tỉnh lí tưởng là một phần nhỏ của nghệ thuật xã hội được đồng sáng tạo ra bởi hai cá nhân, một kỹ xảo văn minh thừa nhận những hạn chế, lo ngại về hậu quả và nhận thức được tầm quan trọng của việc không cho phép rung động nhất thời phá hoại cam kết lâu dài.
Người giỏi tán không bịa chuyện, họ không chỉ đơn thuần tâng bốc hay dụ dỗ. Họ cho chúng ta thấy chúng ta hiếm khi nhận thức được bản thân mình rất quyến rũ. Dĩ nhiên, một số người có niềm tin thừa thãi vào sự thu hút của chính họ. Nhưng phần lớn, chúng ta tin tưởng sâu sắc theo hướng ngược lại. Nói chung chúng ta học cách nhìn nhận bản thân còn xa mới được hoàn hảo khi bị từ chối, chỉ trích và sự khiêm tốn cảnh báo ta biết rằng mình có khuyết điểm ở đâu.
Chúng ta biết chúng ta không đáng yêu khủng khiếp hay quyến rũ một cách đặc biệt. Nhận định này không phải không chính xác nhưng cũng không thể nói là hoàn toàn đúng. Chính vì thế thợ cưa thực hiện một nhiệm vụ tâm lí quan trọng: khôi phục lại sự cân bằng trong cách chúng ta tự nhìn nhận bản thân. Họ nhắc nhở chúng ta rằng, tất cả những thiếu sót trong tính cách và hình thể, thực tế là, rất hấp dẫn, và chúng ta thực sự tốt hơn mình nghĩ và đủ thu hút để khiến người khác mong mỏi một buổi hẹn hò. Các thợ cưa cung cấp một liều thuốc giải độc cho căn bệnh đặc trưng của quá trình trưởng thành: nhìn nhận quá tiêu cực về bản thân. Đó là bởi chúng ta quá dễ rơi vào tình trạng thù hận chính mình, và quên cách đánh giá bản thân một cách thích đáng, rằng chúng ta cần mạnh mẽ hơn, ít lo âu hơn, để dấn thân vào một nhiệm vụ quan trọng là đi tán tỉnh người khác.
Thánh tán đang thực hiện một công việc xã hội cực kì quan trọng (qua một nụ cười giả dối được căn chỉnh thời gian đúng lúc, một bên lông mày cong lên ngại ngùng, sự quan sát lặng lẽ hoặc một cử chỉ ấm áp được mong đợi). Họ hiểu rằng được công nhận là hấp dẫn đến gợi tình là một nhu cầu có lợi và chính đáng của tâm hồn, cảm giác mình đáng để người khác khao khát là chìa khóa khiến chúng ta trở nên kiên nhẫn hơn, rộng lượng hơn, năng động hơn và mãn nguyện hơn. Hơi bi kịch rằng nhu cầu lớn này thường xuyên bị đánh đồng với tình dục.
Thợ cưa giỏi đang chống lại sự chỉ trích như vậy một cách sáng suốt và tự do. Sứ mệnh của họ là lan tỏa chứng nhận gợi tình (và tất cả những ích lợi nó mang theo) trong đời sống. Thợ cưa giỏi biết cách để mở rộng vòng tròn của sự thu hút, và họ biết – về bản chất – cách để yêu thương một người nào đó mà không cần phải cho đi nhiều hơn thứ mà người kia kì vọng. Thợ cưa lí tưởng là người tiên phong trong ngành khoa học dân chủ thiết yếu: họ đang nỗ lực khám phá sự thu hút theo cách khiến số đông chứ không số ít được hưởng lợi. Chúng ta không chỉ nên cảm thấy biết ơn họ mà còn nên tự mình cố gắng để trở thành những người tán tỉnh giỏi như họ.
